Droga hamowania – czym jest i od czego zależy?

Nie bez powodu mówi się, że układ hamulcowy w samochodzie to gwarant bezpieczeństwa kierowcy, pasażerów i innych użytkowników drogi. Długość drogi hamowania zależy przede wszystkim od sprawności układu hamulcowego. Ale nie tylko. Wiele czynników wpływa na to, jak długa jest droga hamowania. W tym artykule wyjaśnimy: co to jest droga hamowania i od czego zależy droga hamowania. Co kierowca może zrobić, żeby droga hamowania (droga zatrzymania samochodu po naciśnięciu pedału hamulca) była jak najkrótsza?

• Jak prędkość wpływa na długość drogi hamowania samochodu?
• Jak stan i rodzaj nawierzchni wpływa na drogę hamowania samochodu?
• Jak stan techniczny samochodu wpływa na drogę hamowania?
• Jak stan opon wpływa na długość drogi hamowania?
• Jak masa samochodu wpływa na drogę hamowania?
• Co jeszcze wpływa na drogę hamowania?
• Czy kierowca może skrócić drogę hamowania?
• Jak awaryjnie zatrzymać samochód?

Na początek musimy wyjaśnić, co to jest droga hamowania samochodu.

• Droga hamowania samochodu to odległość, jaką samochód przejedzie od chwili naciśnięcia pedału hamulca przez kierowcę, aż do całkowitego zatrzymania się pojazdu. Jeśli droga hamowania samochodu jest zbyt długa, może dojść do kolizji, wypadku, potrącenia pieszego albo rowerzysty.
• Wpływ na to, jak długa jest droga hamowania samochodu, mają takie czynniki jak sprawność układu hamulcowego, stan techniczny zawieszenia, prędkość pojazdu, masa pojazdu, rodzaj ogumienia (opon), rodzaj nawierzchni i nachylenie terenu.
• Współczesne samochody są wyposażone w rozwiązania techniczne, które mają na celu maksymalne skrócenie drogi hamowania. To na przykład urządzenia zwiększające ciśnienie płynu hamulcowego w układzie hamulcowym albo aktywne systemy bezpieczeństwa. Ich zadaniem jest skracanie drogi hamowania na skutek zapobiegania wpadnięciu w poślizg.
• Do drogi hamowania należy doliczyć jeszcze czas reakcji kierowcy na zagrożenie na drodze, które wywołało konieczność naciśnięcia pedału hamulca. Czas ten jest zależny od szybkości reakcji danego kierowcy, stanu jego wzroku, stanu jego zdrowia (np. osoba, która jest chora na grypę, reaguje znacznie wolniej), wieku itd.
• We współczesnych samochodach, wyposażonych w systemy przeciwzderzeniowe (systemy unikania wypadku – każdy producent stosuje swoje własne nazwy) możliwa jest sytuacja, w której system sam zatrzyma pojazd albo przygotuje auto do nagłego hamowania. Jak to działa? Układ za pomocą kamer i czujników radarowych (zamontowanych za atrapą chłodnicy)wykrywa zagrożenie na drodze. Na przykład inne auto, gdy pojazd korzysta z tempomatu. Układ przygotowuje pojazd do nagłego hamowania. Zwiększa on ciśnienie płynu hamulcowego i przybliża klocki hamulcowe do tarcz hamulcowych. Następnie ostrzega kierowcę (jeśli jest na to czas). Jeśli kierowca nie zareaguje odpowiednio szybko albo zagrożenie jest zbyt nagłe, system przeciwzderzeniowy sam hamuje.
  Nawet w przypadku zadziałania takiego automatycznego systemu, droga hamowania może okazać się za długa. I auto uderzy w samochód, pieszego albo rowerzystę. Dlatego każdy kierowca powinien wiedzieć, co wpływa na drogę hamowania, aby móc jeździć bezpiecznie.

Jak wspomnieliśmy na początku, droga hamowania zależy od bardzo wielu czynników równocześnie. Dlatego nie można jednoznacznie określić, że w przypadku takiego samochodu droga hamowania wynosi tyle, a w przypadku innego tyle. Droga hamowania samochodu osobowego w przypadku prędkości 70 km/h wydłuża się o tyle, a w przypadku 80 km/h o tyle. Wszystkie wyliczenia tego typu to po prostu fantazje ich autorów.

Jak prędkość wpływa na długość drogi hamowania samochodu ?

Im większa prędkość samochodu, tym dłuższa droga hamowania. Dlatego kierowca musi zawsze umieć dostosowywać prędkość jazdy do obowiązującego oznakowania i do warunków na drodze. Jeśli warunki na drodze są bardzo złe (deszcz, mgła, lodowisko), kierowca ma prawo jechać z mniejszą prędkością, niż dopuszczalna.

Jak stan i rodzaj nawierzchni wpływa na drogę hamowania samochodu?

Jedynymi częściami składowymi samochodu, które stykają się z nawierzchnią drogi, są opony. Im większa przyczepność do nawierzchni (im większa powierzchnia styku bieżnika opon z nawierzchnią), tym lepsza droga hamowania.

• Największa przyczepność jest na równej drodze asfaltowej. Najgorsza na sypkiej drodze, pokrytej np. piaskiem.

Stan nawierzchni drogi ma również wpływ na długość drogi hamowania. Jaki?

• Na drogach, które pokryte są śniegiem, błotem pośniegowym, zamarzniętym lodem albo dużą ilością wody po deszczu – istnieje ryzyko wpadnięcia w poślizg. Jeśli auto wpadnie w poślizg – droga hamowania niebezpiecznie się wydłuży. W skrajnych przypadkach samochód w ogóle się nie zatrzyma. Wówczas może uderzyć w poprzedzający pojazd, pieszego, rowerzystę albo wypaść z drogi podczas pokonywania zakrętu.
• To właśnie dlatego samochody wyposaża się w układy bezpieczeństwa aktywnego, takie jak ABS (zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania), ASR (zapobiegający poślizgowi kół napędzanych) czy też ESP (zapobiegający poślizgowi nadsterownemu i podsterownemu.
• To oczywiste, że na drogę hamowania ma wpływ także ukształtowanie terenu. Droga hamowania podczas jazdy pod górę będzie krótsza, a podczas jazdy w dół (zjazd z wzniesienia) będzie dłuższa.

Jak stan techniczny samochodu wpływa na drogę hamowania?

Stan techniczny auta ma bardzo duży wpływ na drogę hamowania.

• Bardzo ważny jest stan podzespołów układu hamulcowego, mających bezpośredni wpływ na proces hamowania. To oczywiście tarcze i klocki hamulcowe (a w niektórych autach także szczęki w hamulcach bębnowych). Tarcze hamulcowe, klocki hamulcowe i szczęki hamulcowe zużywają się w trakcie eksploatacji. Trzeba okresowo badać ich grubość i sprawdzać, czy nie uległy nadmiernemu starciu. Jeśli tak się stało – należy je wymienić na nowe.
• Niezwykle ważna dla całego układu jest szczelność wszystkich przewodów hamulcowych. Zarówno sztywnych (pod podwoziem auta) jak i elastycznych przewodów hamulcowych (pomiędzy podwoziem a kołami, prowadzących płyn hamulcowych do zacisków hamulcowych). Elastyczne przewody hamulcowe wykonane są ze zbrojonej gumy, która się starzeje i może powodować przenikanie wody do płynu hamulcowego. Jakie to ma konsekwencje? Płyn hamulcowy traci swoje właściwości.
• Płyn hamulcowy to płynna część układu hamulcowego. Jakość i stopień zawodnienia płynu hamulcowego mają ogromny wpływ na skuteczność pracy układu hamulcowego i na to, jak długa jest droga hamowania. Płyn hamulcowy należy wymieniać co 2 lata. Dlaczego? Bo płyn hamulcowy się po prostu starzeje. Poprzez stare elastyczne przewody hamulcowe może nasiąkać wodą.

Inne elementy składowe samochodu również mają wpływ na to, jak długa jest droga hamowania.

• Amortyzatory mają bardzo duży wpływ na to, jak długa jest droga hamowania samochodu. Dlaczego? Amortyzatory mają za zadanie utrzymywanie stałego kontaktu kół z nawierzchnią drogi. Jeśli amortyzatory są zużyte, koła nie są w stanie zapewnić odpowiedniej przyczepności do nawierzchni albowiem odrywają się od niej. Częstym objawem tego jest włączanie się ABS przy delikatnym hamowaniu.
• Całe zawieszenie auta, odpowiedzialne za prowadzenie kół, ma wpływ na drogę hamowania.

Jak stan opon wpływa na długość drogi hamowania?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, długość drogi hamowania zależy między innymi od przyczepności.

• Opony charakteryzują się właściwą przyczepnością, jeśli mają odpowiednio wysoki bieżnik. Wysoki bieżnik pozwala między innymi odprowadzać skutecznie wodę, śnieg i pośniegowe błoto, aby chronić pojazd przed poślizgiem.
• Ważne jest odpowiednie ciśnienie w oponach. Ono również sprawia, że opony mają właściwą przyczepność.
• Opony zimowe i całoroczne zapewniają właściwą przyczepność w niskich temperaturach. Dzięki temu opona „klei się” do asfaltu.

Pamiętaj o sezonowej wymianie opon, skorzystaj z autonova.com i umów się do wulkanizatora przez internet.

Jak masa samochodu wpływa na drogę hamowania?

Im większa masa samochodu, tym trudniej auto zatrzymać.

• To właśnie dlatego w samochodach o większej masie stosuje się większe klocki hamulcowe większe tarcze i tłoczki hamulcowe w zaciskach, aby zwiększyć skuteczność hamowania.
• Samochód jest najcięższy z przodu albowiem tutaj znajduje się silnik i skrzynia biegów. to dlatego przednie klocki hamulcowe są znacznie większe, niż tylne.

Co jeszcze wpływa na drogę hamowania?

Sprawność aktywnych systemów bezpieczeństwa, takich jak ABS, ASR i ESP. To one, chroniąc przed poślizgiem, skracają drogę hamowania samochodu.

Czy kierowca może skrócić drogę hamowania?

Bez wątpienia, najważniejszym czynnikiem, który ma wpływ na drogę hamowania, jest człowiek. Pomimo całego szeregu systemów, jakie znajdują się na wyposażeniu auta, to człowiek jest odpowiedzialny za przewidywanie niebezpiecznych sytuacji i odpowiednie reagowanie na nie. Najważniejsze, to nie przekraczanie prędkości w trakcie jazdy. I dostosowywanie prędkości do warunków na drodze. A także zachowywanie odpowiedniego odstępu od aut.

Aby droga hamowania była jak najkrótsza, samochód musi być w odpowiednim stanie technicznym.

• Sprawny układ hamulcowy. Wymieniany na czas płyn hamulcowy.
• Sprawne zawieszenie.
• Opony dostosowane do sezonu, z odpowiednim bieżnikiem.
• Sprawne aktywne systemy bezpieczeństwa.

Jak awaryjnie zatrzymać samochód?

• Nacisnąć pedał hamulca z całej siły, aby układ hamulcowy mógł zadziałać z odpowiednią siłą.
• Starać się wyminąć przeszkodę na drodze.
• Należy zwrócić uwagę na to, czy w trakcie wymijania kierowca nie zajedzie drogi innemu autu. Trzeba też pamiętać, że gwałtowne hamowanie może spowodować, że auto jadące z tyłu może wjechać na nasz tył.